Gwara śląska jest jednym z najstarszych dialektów języka staropolskiego. Jest to tzw. mieszanka wielu języków między innymi polskiego, niemieckiego, czeskiego, rosyjskiego czy nawet łaciny, przy czym zróżnicowanie w zależności od danego regionu (trochę inna jest na Śląsku Cieszyńskim a inna na blisko Czech na tzw. śląsku morawskim, inna też na samym górnym Śląsku w okolicach Katowic, Bytomia, Mysłowic czy też Gliwic). Poniżej przedstawiamy Podstawowy słownik w gwarze śląskiej:
A
- ancug - ubranie, garnitur
- antryj - przedpokój
- arbajt - ubranie robocze
- aszynbecher - popielniczka
- ajmer - wiadro
- asić się - chwalić się
- anfachowy - zwyczajny, byle jaki
- baba - żona, kobieta
- bajlaga - kanapka, klapsznika z czymś
- badki, batki - kąpielówki, majtki
- babrać - brudzić
- bajter - dziecko
- bania - dynia
- bal - piłka do zabawy
- banhof - dworzec
- bigiel - wieszak na ubrania
- borołk - nieborak
- brejle - okulary
- buda - szkoła
- buczeć - marudzić
- brzidok - ktoś nieładny
- brynol - denaturat
- bryja - gęsty kompot z gruszek
- bronotny - brązowy
- brecha - łom
- bożo krówka - biedronka
- borsztajn - krawężnik
- canpasta - pasta do zębów
- chaberfloki - płatki owsiane
- ciepiać - rzucać
- cygamić - kłamać
- cug - pociąg
- chichrać się - śmiać się
- ćmi się - zmierzcha
- cygaństwo - kłamstwo
- czamu, czymu - dlaczego
- cyferblat - tarcza zegarowa
- cycyhalter - biustonosz
- czynsto - często
- ćwek - oferma
- czorne kluski - tarte kluski
- dać pozór - uważać
- deka - koc
- dekować - nakrywa do stołu
- do kupy - razem
- dziołcha - dziewczyna
- dzieciontko - podarunek pod choinkę
- durch - ciągle
- drap - szybko
- darymny futer - na próżno
- diobeł - diabeł
- dochtor - doktor, lekarz
- dawać pozor - uważać
- drzistać - puszczać bąki
- drzizga - drzazga
- dylówka - podłoga
- dzióbek, dzióbeczek - pocałunek
- dzisio, dzisiaj, dziosiok - dzisiaj
- elektrykorz - elektryk
- elefant - słoń
- elwer - rzut karny
F
- fajer - święto
- fajrant - dzień wolny od pracy
- fach - zawód
- fana - flaga
- faca - policzek
- familijo - rodzina
- fandziola - fasola
- fandziolić - mówić od rzeczy
- falorz, falorzyczek - proboszcz, ksiądz
- fet - smalec, tłuszcz
- fedrować - kopać węgiel
- fojerman - strażak
- fiber - gorączka
- flek - plama
- forsztelować - wyobrażać
- fuler - pokarm dla zwierząt
- fuzekla - skarpetka
- fyrlać - mieszać
- galert - galaretka
- galoty - spodnie
- ganc - całkowicie
- gańba - wstyd
- gardina - firana
- gardinsztanda - karnisz
- geburstag - urodziny
- geltag - wypłata
- gipsdeka - sufit
- glaca - łysina
- golac - fryzjer
- gizd - łobuz
- gorzoła - wódka
- gorol - nie Ślązak
- godać - mówić
- gorki - gorący
- gymba - twarz, usta
- gyszynk - prezent
- gzuć - pędzić
- gybis - sztuczna szczęka
- gryfny - fajny
- gruba - kopalnia
- haja - awantura
- hajer - górnik
- halba - pół
- halbki - półbuty
- halskyjza - ser domowy
- hasiok - śmietnik
- hazok - zając
- heklować - szydełkować
- hut - kapelusz
- heksa - czarownica
- heft - zeszyt
- ino - tylko
- inancyć - przekręcać
- inkszy - inny
- izba - pokój
- istny - prawdziwy
- ja - tak
- jakla - bluza
- jo - ja
- juzaś - znowu
- jamraś - lamentować
- kajś - gdzieś
- kamela - wielbłąd
- kamrat - kolega
- kabza - kieszeń
- kapuca - kaptur
- karasol - karuzela
- kiszka - kwaśne mleko
- klepoki - bilony
- kichol - nos
- klachać - plotkować
- kista - skrzynia
- knefer - guzik
- klupać - pukać
- kokot - kogut
- koło - rower
- kołoczek - drożdżówka
- kołkastra - węglarka
- konsek - kawałek
- kopidoł - grabarz
- krauza - słoik
- krepel - pączek
- krupniok - kaszanka
- ksiynżoszek - ksiądz
- kuczać - kaszleć
- kusik - całuś
- kwarytka - ćwiartka
- krupy - kasza
- lauba - ganek
- lajbik - stanik
- lajerman - kataryniarz
- lajstwa - listwa
- larmo - hałas
- lebo - albo
- luft - powietrze
- lotać - biegać
- lynga - bułka paryska
- lipsta - narzeczona
- linkera - kierownica
- łazić - chodzić
- łazynga - włóczęga
- łobiod - obiad
- łobryć się - ubierać się
- łostawić - zostawić
- łoszkabiny - obierki
- łosprawiać - rozmawiać
- łorynżada - oranżada
- łoroz - naraz
- łogiyń - ogień
- łopsztalować - zamówić
- majzel - przecinak
- malyrz - malarz
- mandle - migdały
- masorz - rzeźnik
- maszkyt - smakołyk
- mietła - miotła
- modry - niebieski
- moplik - motorower
- mota - ćma
- mulorz - murarz
- muskla - mięsień
- myjtermas - metr krawiecki
- migym - szybko
- nachytas - nałapać
- najduch - urwis
- naprany - pijany
- naprowda - naprawdę
- nazod - z powrotem
- niyroz - nieraz
- nieskoro - późno
- nudle - makaron
- nupel - smoczek
- nudelkula - wałek do ciasta
- nasuś - nasypać
- oberiba - kalarepa
- onkel - wujek
- oplerek - kiełbasa
- ostuda - kłótnia
- papyndekel - tektura
- parfin - perfum
- paryzol - parasol
- plecionka - chałka
- po bosoku - boso
- pojedzony - syty
- poleku - powoli
- pokroć - pokroić
- przichybiac się - podlizywać się
- puklaty - garbus
- pupapior - papier ścierny
- piznoć - uderzyć
- rachować - liczyć
- rajza - podróż
- rechtor - nauczyciel
- richtig - oczywiście
- ruby - gruby
- ryma - katar
- rzykać - modlić się
- ryl - szpadel
- rychtować - przygotowywać
- rozlajerowany - rozregulowany
- seblyc - rozebrać się
- siednoc - usiąść
- siyń - sień
- smażonka - jajecznica
- smyntorz - cmentarz
- soroń - dzikus
- spodnioki - kalesony
- starka - babcia
- starzik - dziadek
- styknie - wystarczy
- synek - chłopiec
- szakiet - marynarka
- szałot - sałatka
- szaty - sukienka
- szczewiki - buty
- szlaubyncjer - śrubokręt
- szlojder - proca
- sznita - kanapka
- szolka - szklanka, kubek
- sznupać - myszkować
- szrank - szafa
- sztand - stoisko
- szpotlawy - kulawy
- sztrykować - robić na drutach
- szwigermuter - teściowa
- szwong - rozbieg
- szychta - dniówka
- tabula - tablica
- tanksztela - stacja benzynowa
- taszyntuch - chustka do nosa
- toć - oczywiście
- tomata - pomidor
- torta - tort
- tukej - tutaj
- tyj - herbata
- tyjater - teatr
- tytka - torebka
- tonkać - moczyć
- udować - wydawać pieniądze
- uja - wujek
- uślimtany - zapłakany
- unfal - błąd
- umarty - zmarły
- wachować - pilnować
- wadzić się - kłócić się
- walkownia - magiel
- wartko - szybko
- waszbret - tarka do prania
- waszpek - miska
- westa - kamizelka
- widołka - widelec
- wic - dowcip
- wieczerza - kolacja
- wiela - ile
- wieprzki - agrest
- wojok - żołnierz
- woniać - wąchać
- wuszt - kiełbasa
- wrazić - włożyć
- wykludzić - wyprowadzić się
- wonianie - wąchanie
- zandale - sandały
- zasuć - zasypać
- zelter - woda sodowa
- zicherka - agrafka
- zmierzły - marudny
- ziherung - bezpiecznik
- zicać - siadać
- zokle - skarpetki
- zola - podeszwa
- zolyty - zaloty
- zołza - sos
- zynft - musztarda
- zowrzyć - zamknąć
- zort - gatunek
- żadny - brzydki
- żodyn - nikt
- żymlok - bułczanka
- żymła - bułka
Tytuły filmów po naszemu czyli po śląsku
Portal gryfnie spytał naszych kamratów aby przetłumaczyli kilka filmów kina światowego oraz polskiego na na naszą gwarę czyli na tzw. ślonsko godka. I fest my sie uradowali z tych wszyjstkich pomysłów. Oto kilka z tych tytułów filmów które sie spodobały:
- Jo żech to już kajś widzioł – Deja vu
- Ło Pierona! – Mamma Mia
- Szwagier, to je ciynżko sprawa – The Mission Impossible
- Jak wonio baba – Zapach kobiety
- Kaj leziesz – Quo vadis…
- Pitło z luftem – Przeminęło z wiatrem
- Lyjo fachman – Leon zawodowiec
- Gryfno dziołcha – Pretty Women
- Silent Hill - Sosnowiec
- Na dekiel mu pizło – Psychoza
- Łonacznik – MacGyver
- O dwóch synkach co bachli miesionczek – O dwóch takich co ukradli księżyc
- Zchacharzone frelki- Galerianki
- Chachor w blaszoku – Robocop
- Łonaczenie na kecioku – Wirujący seks
- Po ptokach - To już jest koniec
- Seblecone Frelki – Showgirls
- Karlik, Ty pieronie! – Och Karol
- Zolyty po ćmoku – Randki w ciemno
- King Kong – Dupno Afa
- Dirty dancing – Bych cie broł.
- Gorol - Obcy
- Gorol w ajnfarcie - Wróg u bram
- Rozochocona bana - Tramwaj zwany pożądaniem
- Kaj ta ryba? - Gdzie jest Nemo?
- Geburstag u teściowej - Czas apokalipsy
- Żadnych goroli - Sami swoi
- Raiza przez Sosnowiec - Droga przez piekło
- Fest my sie fczor nadzistali - Kac Vegas
- Lazaret na zadupiu - Szpital na peryferiach